خلاصهای برکولهپشتی و کولهچینی
کوله پشتی همراه همیشگی سفر است، به ویژه در سفرهای طبیعتگردی اهمیت خاصی پیدا می‌کند.
بسیاری از تجهیزات مورد نیاز سفر دارای اهمیت حیاتی هستند ولی حفظ سلامت آنها و اینکه در موقع لزوم در دسترس باشند به انتخاب کوله‌پشتی و چیدمان درست کوله‌پشتی بستگی دارد.
انتخاب کوله‌پشتی برای کسی که تجربه کافی ندارد بسیار گیج کننده است چون به دلایل مختلف کولهپشتیها دستهبندی می‌شوند و هر قدر که جلو برویم باز هم دو راهیهایی هست که باعث سردرگمی شود. از مشخصات ظاهر که مطابق با سلیقهی افراد در انتخابها تاثیرگذار است، میگذریم و به فهرست خلاصهای از معیارهایی که منجر به تغییر در انتخاب نوع کوله‌پشتی می‌شود، اشاره میکنیم. الویتبندی این تقسیمبندی هم کار سادهای نیست ولی سعی میکنیم تا حدودی آن را رعایت کنیم:
- فعالیت‌های سفر
- مسیر سفر
- مدت سفر
- اسکلت کوله‌پشتی
- تهویه کوله‌پشتی
- دسترسی به لوازم
- تعداد نفراتی که از یک کوله‌پشتی استفاده خواهند کرد
- امکانات اتصال کوله‌پشتی به بدن
- امکانات اتصال وسایل به کوله‌پشتی
- جیبها و قسمتهای مختلف کوله‌پشتی
- تناسب کوله‌پشتی با سن افراد
- تناسب کوله‌پشتی با جنس افراد (زن یا مرد)
- این ردیفها تمامی ندارد، هرچه قدر روی جزییات، تمرکز بیشتری داشته باشیم، باز هم دلایلی برای تقسیم بندی کولهها باقی میماند. چون قرار است گذری بر مباحث داشته باشیم؛ به صورت خلاصه به هر کدام از این سر فصلها میپردازیم تا ببینید که فقط برای جذاب کردن بحث، تعداد ردیفها را افزایش ندادهایم. هدف ما رشته کوهنوردی است و به طور کمتر خلاصه شده، دوباره به کوله‌پشتی‌های مخصوص کوهنوردی می پردازیم ولی دراین مرحله به صورت عام دربارهی کوله‌پشتی حرف میزنیم.
فعالیت‌های سفر
نوع فعالیتی که در سفر قرار است انجام شود تاثیر مستقیمی در انتخاب کوله‌پشتی دارد، به عنوان نمونه پیادهروی یا دوچرخه سواری یا سفرهای طولانی معروف به بک‌پکینگ هرکدام کوله‌پشتی مخصوص خود را می‌خواهد.
مسیر سفر
فکر کنید در یک مسیر جادهای پیادهروی میکنید یا از مسیری صخرهای در حال عبور هستید. در کویر و یا جاده هرچه کوله پهنتر باشد وقتی در آن را باز میکنید سطح وسیعتری را میبینید و بنابراین دسترسی به محتویات کوله ساده‌تر خواهد بود. حال آنکه یک کولهی پهن در مسیر صخرهای و یا جنگلی دائم به عوارض راه، گیر کرده مزاحمت ایجاد می‌کند.
مدت سفر
در برنامه یک روزه کوهنوردی به کوله‌پشتی بیست لیتری نیاز داریم که در این مورد بیشتر توضیح خواهیم داد. بیشتر از یک تا سه روز، کوله پشتی 30 تا 50 لیتری و در روزهای طولانیتر به کوله‌پشتی بزرگتر وگاهی تا نزدیک 100 لیتر نیاز است.
اسکلت کوله‌پشتی
کوله پشتیها بر اساس اسکلت، به سه دسته تقسیم می‌شوند.
الف) اسکلت مخفی که باعث ارگونومیک شدن بیشتر کوله‌پشتی می‌شود علاوه بر زیبایی بهتر بر روی بدن مینشیند.
ب) اسکلت خارجی که اجازه میدهد کیسه کوله پشتی از زین و بندهای اتصال به بدن جدا شود. بارهای نامتعارفی مثل اسکی و اسنوبرد و یا کایاک رودخانه بر روی این نوع کوله پشتی بهتر نصب می‌شود.
پ)کوله پشتی بدون اسکلت که برای وزنها و حجمهای پایین است نام دیگر این کوله‌پشتی کولهی حمله است، برای مواقعی که نمیخواهیم کوله اصلی را حمل کنیم از این نوع کوله استفاده میکنیم و بعد از استفاده به طور کامل جمع شده و در میان دیگر بارهای کوله پشتی اصلی قرار میگیرد.
تهویه کوله پشتی
هرکس یکبار کوله به پشت انداخته باشد خاطره ناخوشآیند خیس شدن پشت بر اثر تعریق را فراموش نکرده است. واقعیت این است که راهی برای رفع کامل این مشکل وجود ندارد. انواع طرحها برای کم کردن این مشکل ارایه شده و هر کدام محاسن و معایبی را با خود در کوله‌پشتی ایجاد می‌کند براساس اولویتهایی که در تقسیم بندیهای دیگر به ما تحمیل می‌شود طرح این ویژگی کوله‌پشتی را انتخاب میکنیم.
دسترسی به لوازم
دسترسی، به خصوص در کوله‌پشتی‌های تخصصیتر موضوع بسیار پیچیدهای است. هر چه تعداد زیپها و درهای کوله اضافه شود دسترسی بهتر می‌شود ولی کوله آسیبپذیرتر و غیرقابل کنترلتر می‌شود پس نمیتوان با ساده انگاری گفت هرچه دسترسی بیشتر، کوله‌پشتی بهتر!
تعداد نفراتی که از کوله پشتی استفاده میکنند
این موضوع در وهلهی نخست باعث تعجب می‌شود. اما خیلی وقتها دو یا چند نفر همراه، قدرت یکسان و یا اینکه پست تیمی یکسانی ندارند و به همین دلیل شخصی مجبور می‌شود برخی از وسایل دیگری را در کوله خود حمل کند. فرزندان در بیشتر مواقع بارهایی در کوله پشتی والدین دارند. همینطور خانم و آقایی که همسفرند وسایل مشترکی در کوله پشتیها دارند. این موضوع در انتخاب کوله‌پشتی باید لحاظ شود.
امکانات اتصال کوله‌پشتی به بدن
کوله‌پشتی از دو قسمت اصلی به بدن وصل می‌شود و کمربند که حدود 60 تا 70 درصد وزن کوله‌پشتی را تحمل می‌کند و بندهای شانه که حدود 30 تا 40 درصد وزن را تحمل میکنند، نحوه اتصال و قفل و باز شدن و همینطور تنظیم این اتصالات در برنامهها و فعالیت‌های مختلف کمی متفاوت است و باید در انتخاب کوله‌پشتی لحاظ شود.
اتصال لوازم به کوله‌پشتی
بسته به نوع فعالیت برخی از وسایل باید بیرون کوله‌پشتی در دسترسی سریع و آسان باشند. قمقمه کوچک آب و یک جیب برای گذاشتن زبالههای کوچک حداقل چیزی است که در یک راهپیمایی ساده مورد نیاز است ولی در بعضی از فعالیتها مثل دیواره نوردی، گاهی تعداد اشیایی که باید بیرون کوله پشتی در دسترس باشد از 100 هم بیشتر می‌شود. در بعضی از کولهپشتیها برای این تعداد وسیله هم تدابیری اندیشیده شده است.
جیبها و قسمتهای بیرونی کوله‌پشتی
دریک نگاه ساده اینطور به نظر میرسد که هر چه جیب بیشتر بهتر، ولی وقتی بحث مدیریت جیبها و آسیبپذیری و دست و پاگیری کوله پیش میآید، متوجه مشکلات ریز ولی آزاردهنده جیبها میشویم تا جایی که بسیاری از کوهنوردان حرفهای و باتجربه از کوله‌پشتی که جیب داشته باشد استفاده نمیکنند.
تناسب سنی کوله پشتی
نخست در حکمی فرضی و قاطع کوله کشیدن برای کودکان را ممنوع اعلام میکنیم. به دلیل اینکه اسکلت نوجوانان هنوز به شکل نهایی نرسیده و تغییرات بسیار سریعی در اسکلت آنها اتفاق میافتد و تنوع بسیار زیاد فرم بدن نوجوانان و کوله‌پشتی‌های با تنظیمهای زیاد لازم است به شکلی که بشود کوله را به اندام متنوع و متغیر ایشان خوراند. همینطور در میانسالی و کهنسالی که فرم بدن تغییر می‌کند. بخصوص اینکه در بیش تر موارد پهلوها برجسته می‌شوند و انتقال وزن به کمربند کوله‌پشتی مشکل می‌شود. در اینجا یک حکم غیر قاطع دیگر هم صادر میکنیم، حمل کوله پشتی سنگین برای کهنسالان ممنوع و میانسالان نیز ضمن رجوع به تشخیص خود نسبت به وزن کوله‌پشتی حساسیت بیشتری داشته باشند.
تناسب کوله پشتی با جنس افراد (زن یا مرد)
به خاطر تفاوت ارگونومی بدن زن و مرد تفاوتهایی درکولهپشتی منجر به ایجاد دو دسته زنانه و مردانه در کولهپشتیها می‌شود. سایز کمربند و بند شانه در کوله‌پشتی‌های زنانه با نوع مردانه متفاوت است و چهار چوب کوچکتری نیز دارند. به علت پهنای کمتر شانه در خانمها بند شانه هم کمی باریکتر در نظر گرفته می‌شود. بالاتنه خانمها به طور عمومی کوتاهتر از آقایان است و این مورد هم در طراحی کیسه و زین کوله‌پشتی موثر است.
بنابراین به طور خلاصه می‌توان گفت برای انتخاب کوله‌پشتی به این موارد توجه داشته باشید:
- ظرفیت کوله‌پشتی متناسب با مدت زمان میزان بار
- نوع کوله‌پشتی متناسب با نوع فعالیت
- تناسب کوله‌پشتی با بدن
- نحوه چیدمان وسایل کوهنوردی بهخصوص وسایل برنامه یک روزه
و اما چه نوع کوله‌پشتی مناسب یک برنامه کوهنوردی و راهپیمایی است؟
- اگر مدت برنامه یک روز شامل حداقل 10 ساعت کوهپیمایی باشد حداقل 2 لیتر آب و حدود 4-5 لیتر فضا برای مواد غذایی لازم است.
- با توجه به فصل احتمال رگبار خصوصا در بهار وجود دارد نیاز به کاپشن گرتگس بررسی شود. همینطور ممکن است بسته به فصل، پشت صخره ها در مسیر قسمتهایی برف داشته باشیم یعنی گتر هم لازم است این دو با هم نزدیک 2 لیتر حجم دارند.
لوازم کمک‌های اولیه چراغ قوه، طناب انفرادی، لوازم بهداشت شخصی و از این دست لوازم ضروری همه‌ی اینها همراه داشتن یک کوله بیست لیتری ساده را الزامی می‌کند.
برفراز قلهها، زندگیتان سرشار از تجربه‌های ناب